浏览全部资源
扫码关注微信
南开大学生命科学学院 天津 300071
Published:20 January 2018,
Received:25 July 2017,
Revised:8 August 2017,
扫 描 看 全 文
Wang You-zhi, Gao Jie, Yang Zhi-mou. Short Peptide-based Hydrogels: Mild Preparation Methods and Their Application as Vaccine Adjuvant. [J]. Acta Polymerica Sinica (1):9-20(2018)
Wang You-zhi, Gao Jie, Yang Zhi-mou. Short Peptide-based Hydrogels: Mild Preparation Methods and Their Application as Vaccine Adjuvant. [J]. Acta Polymerica Sinica (1):9-20(2018) DOI: 10.11777/j.issn1000-3304.2018.17199.
短肽自组装水凝胶是一种新型的软物质材料,它由短肽通过自组装形成,具有生物活性和生物相容性高、易于设计与合成以及对外部刺激能快速响应等优点,它在生物医药、分析检测、组织工程等领域有很高的应用前景.本文主要总结了我们近年来在短肽自组装水凝胶温和制备方法研发方面的工作,同时介绍了短肽自组装水凝胶在疫苗佐剂方面的创新应用,并探讨了短肽自组装水凝胶研究领域的挑战及研究热点.
Self-assembly prevails in nature
and has been used as a powerful strategy for construction of functional materials. Small molecular hydrogel is composed of nanofibers formed by self-assembly of small molecules (molecular weight usually < 2000) in aqueous solution. Among them
hydrogels formed by the self-assembly of short peptides through noncovalent interaction have attracted intensive interests due to their ease of design
biocompatibility and biodegradability
as well as fast response to external environment. Several classical methods have been developed to construct peptide-based hydrogels
including heating-cooling cycle
pH value adjustment
ionic strength change
solvent transform and sonication induction. However
these methods were not suitable for the encapsulation of bioactive components such as proteins and cells. Therefore
more biocompatible methods were needed for the biomedical application of peptide-based hydrogels. This paper summarizes our recent work on the development of biocompatible and mild preparation methods for the peptide-based hydrogels
including enzymatic triggeration
disulfide bond cleavage
redox control and specific protein-peptide interaction inducement. These strategies showed benefits for biomedical applications of short peptide-based hydrogels
including drug delivery
analyte detection
cancer inhibition and regenerative medicine. Recently
pioneering works demonstrated that self-assembled peptides could be used as self-adjuvated vaccines through covalent conjugation of peptide or protein antigens. We found several peptide-based hydrogels that could elicit strong immune responses by simply mixing them with antigens
which showed distinct advantages over other commercially available immune adjuvants. We summarize in this review a simple strategy to deliver subunit vaccines by physically mixing antigens including DNA
protein
and attenuated cells with nanofibers of self-assembling peptides. Vaccines based on self-assembling peptides can raise stronger antibody productions
which is useful for protective vaccine development and antibody production. Besides
several vaccines capable of eliciting strong CD8+ T cell response are also introduced
and they are promising for the development of vaccines to treat important diseases such as cancers and HIV. Challenges remained are also mentioned in the last section of this review. Overall
self-assembling peptides are very useful for antibody production and the development of novel vaccines to treat important diseases.
短肽水凝胶自组装疫苗佐剂
PeptidesHydrogelsSelf-assemblyImmune adjuvant
Z H Tang , C L He , H Y Tian , J X Ding , B S Hsiao , B Chu , X S Chen . . Prog Polym Sci , 2016 . 60 86 - 128 . DOI:10.1016/j.progpolymsci.2016.05.005http://doi.org/10.1016/j.progpolymsci.2016.05.005.
F Fang , C Y Gong , Z Y Qian , X N Zhang , M L Gou , C You , L X Zhou , J G Liu , Y Zhang , G Guo , Y C Gu , F Luo , L J Chen , X Zhao , Y Q Wei . . ACS Nano , 2009 . 3 ( 12 ): 4080 - 4088 . DOI:10.1021/nn900785bhttp://doi.org/10.1021/nn900785b.
Y Gao , J Song , S Li , C Elowsky , Y Zhou , S Ducharme , Y M Chen , Q Zhou , L Tan . . Nat Commun , 2016 . 7 12316 DOI:10.1038/ncomms12316http://doi.org/10.1038/ncomms12316.
R Bao , B Y Tan , S Liang , N Zhang , W Wang , W G Liu . . Biomaterials , 2017 . 122 63 - 71 . DOI:10.1016/j.biomaterials.2017.01.012http://doi.org/10.1016/j.biomaterials.2017.01.012.
J H Huang , L Zhao , T Wang , W X Sun , Z Tong . . ACS Appl Mater Interfaces , 2016 . 8 ( 19 ): 12384 - 12392 . DOI:10.1021/acsami.6b00867http://doi.org/10.1021/acsami.6b00867.
Jiangfei Xu , Xi Zhang . . Acta Polymerica Sinica , 2017 . ( 1 ): 3 - 8 . http://www.gfzxb.org/CN/abstract/abstract14673.shtml.
徐 江飞 , 张 希 . . Acta Polymerica Sinica , 2017 . ( 1 ): 3 - 8 . http://www.gfzxb.org/CN/abstract/abstract14673.shtml.
D C Wu , X J Loh , Y L Wu , C L Lay , Y Liu . . J Am Chem Soc , 2010 . 132 ( 43 ): 15140 - 15143 . DOI:10.1021/ja106639chttp://doi.org/10.1021/ja106639c.
Y Shao , H Jia , T Cao , D Liu . . Acc Chem Res , 2017 . 50 ( 4 ): 659 - 668 . DOI:10.1021/acs.accounts.6b00524http://doi.org/10.1021/acs.accounts.6b00524.
J P Gong , Y Katsuyama , T Kurokawa , Y Osada . . Adv Mater , 2003 . 15 ( 14 ): 1155 - 1158 . DOI:10.1002/adma.200304907http://doi.org/10.1002/adma.200304907.
Q Wang , J L Mynar , M Yoshida , E Lee , M Lee , K Okuro , K Kinbara , T Aida . . Nature , 2010 . 463 ( 7279 ): 339 - 343 . DOI:10.1038/nature08693http://doi.org/10.1038/nature08693.
J R Kramer , T J Deming . . J Am Chem Soc , 2014 . 136 ( 15 ): 5547 - 5550 . DOI:10.1021/ja500372uhttp://doi.org/10.1021/ja500372u.
K Miyamae , M Nakahata , Y Takashima , A Harada . . Angew Chem Int Ed Engl , 2015 . 54 ( 31 ): 8984 - 8987 . DOI:10.1002/anie.201502957http://doi.org/10.1002/anie.201502957.
T Aida , E W Meijer , S I Stupp . . Science , 2012 . 335 ( 6070 ): 813 - 817 . DOI:10.1126/science.1205962http://doi.org/10.1126/science.1205962.
L A Estroff , A D Hamilton . . Chem Rev , 2004 . 104 ( 3 ): 1201 - 1217 . DOI:10.1021/cr0302049http://doi.org/10.1021/cr0302049.
H Shigemitsu , I Hamachi . . Acc Chem Res , 2017 . 50 ( 4 ): 740 - 750 . DOI:10.1021/acs.accounts.7b00070http://doi.org/10.1021/acs.accounts.7b00070.
A S Weingarten , R V Kazantsev , L C Palmer , M McClendon , A R Koltonow , P S SamuelAmanda , D J Kiebala , M R Wasielewski , S I Stupp . . Nat Chem , 2014 . 6 ( 11 ): 964 - 970 . DOI:10.1038/nchem.2075http://doi.org/10.1038/nchem.2075.
S Roy , A Banerjee . . Soft Matter , 2011 . 7 ( 11 ): 5300 - 5308 . DOI:10.1039/c1sm05034fhttp://doi.org/10.1039/c1sm05034f.
C S Chen , X D Xu , S Y Li , R X Zhuo , X Z Zhang . . Nanoscale , 2013 . 5 ( 14 ): 6270 - 6274 . DOI:10.1039/c3nr01967ehttp://doi.org/10.1039/c3nr01967e.
Y Liu , T Wang , Y Huan , Z Li , G He , M Liu . . Adv Mater , 2013 . 25 ( 41 ): 5875 - 5879 . DOI:10.1002/adma.201302345http://doi.org/10.1002/adma.201302345.
L Zhang , L Qin , X Wang , H Cao , M Liu . . Adv Mater , 2014 . 26 ( 40 ): 6959 - 6964 . DOI:10.1002/adma.v26.40http://doi.org/10.1002/adma.v26.40.
X Zhao , S Zhang . . Chem Soc Rev , 2006 . 35 ( 11 ): 1105 - 1110 . DOI:10.1039/b511336ahttp://doi.org/10.1039/b511336a.
R V Ulijn , A M Smith . . Chem Soc Rev , 2008 . 37 ( 4 ): 664 - 675 . DOI:10.1039/b609047hhttp://doi.org/10.1039/b609047h.
L Adler-Abramovich , E Gazit . . Chem Soc Rev , 2014 . 43 ( 20 ): 6881 - 6893 . DOI:10.1039/C4CS00164Hhttp://doi.org/10.1039/C4CS00164H.
S Chen , Q Lei , S Y Li , S Y Qin , H Z Jia , Y J Cheng , X Z Zhang . . Biomaterials , 2016 . 92 25 - 35 . DOI:10.1016/j.biomaterials.2016.03.031http://doi.org/10.1016/j.biomaterials.2016.03.031.
S Soukasene , D J Toft , T J Moyer , H Lu , H K Lee , S M Standley , V L Cryns , S I Stupp . . ACS Nano , 2011 . 5 ( 11 ): 9113 - 9121 . DOI:10.1021/nn203343zhttp://doi.org/10.1021/nn203343z.
Y Cai , H Shen , J Zhan , M Lin , L Dai , C Ren , Y Shi , J Liu , J Gao , Z Yang . . J Am Chem Soc , 2017 . 139 ( 8 ): 2876 - 2879 . DOI:10.1021/jacs.6b12322http://doi.org/10.1021/jacs.6b12322.
X D Xu , L Liang , C S Chen , B Lu , N L Wang , F G Jiang , X Z Zhang , R X Zhuo . . ACS Appl Mater Interfaces , 2010 . 2 ( 9 ): 2663 - 2671 . DOI:10.1021/am100484chttp://doi.org/10.1021/am100484c.
J D Hartgerink , E Beniash , S I Stupp . . Science , 2001 . 294 ( 5547 ): 1684 - 1688 . DOI:10.1126/science.1063187http://doi.org/10.1126/science.1063187.
H Wang , Z Feng , Y Wang , R Zhou , Z Yang , B Xu . . J Am Chem Soc , 2016 . 138 ( 49 ): 16046 - 16055 . DOI:10.1021/jacs.6b09783http://doi.org/10.1021/jacs.6b09783.
Q Zou , M Abbas , L Zhao , S Li , G Shen , X Yan . . J Am Chem Soc , 2017 . 139 ( 5 ): 1921 - 1927 . DOI:10.1021/jacs.6b11382http://doi.org/10.1021/jacs.6b11382.
K Liu , R Xing , Q Zou , G Ma , H Möhwald , X Yan . . Angew Chem Int Ed Engl , 2016 . 55 ( 9 ): 3036 - 3039 . DOI:10.1002/anie.201509810http://doi.org/10.1002/anie.201509810.
C Ren , H Wang , D Mao , X Zhang , Q Fengzhao , Y Shi , D Ding , D Kong , L Wang , Z Yang . . Angew Chem Int Ed Engl , 2015 . 54 ( 16 ): 4823 - 4827 . DOI:10.1002/anie.201411833http://doi.org/10.1002/anie.201411833.
T Xu , C Liang , S Ji , D Ding , D Kong , L Wang , Z Yang . . Anal Chem , 2016 . 88 ( 14 ): 7318 - 7323 . DOI:10.1021/acs.analchem.6b01660http://doi.org/10.1021/acs.analchem.6b01660.
C S Chen , X D Xu , Y Wang , J Yang , H Z Jia , H Cheng , C C Chu , R X Zhuo , X Z Zhang . . Small , 2013 . 9 ( 6 ): 920 - 926 . DOI:10.1002/smll.201201928http://doi.org/10.1002/smll.201201928.
J S Rudra , Y F Tian , J P Jung , J H Collier . . Proc. Natl Acad Sci U S A , 2010 . ( 2 ): 622 - 627 . http://europepmc.org/articles/PMC2818904/.
G A Hudalla , T Sun , J Z Gasiorowski , H Han , Y F Tian , A S Chong , J H Collier . . Nat Mater , 2014 . 13 ( 8 ): 829 - 836 . DOI:10.1038/nmat3998http://doi.org/10.1038/nmat3998.
D A Salick , J K Kretsinger , D J Pochan , J P Schneider . . J Am Chem Soc , 2007 . 129 ( 47 ): 14793 - 14799 . DOI:10.1021/ja076300zhttp://doi.org/10.1021/ja076300z.
I Maity , D B Rasale , A K Das . . Soft Matter , 2012 . 8 ( 19 ): 5301 - 5308 . DOI:10.1039/c2sm25126dhttp://doi.org/10.1039/c2sm25126d.
Z Yang , G Liang , B Xu . . Acc Chem Res , 2008 . 41 ( 2 ): 315 - 326 . DOI:10.1021/ar7001914http://doi.org/10.1021/ar7001914.
S Matsumoto , S Yamaguchi , A Wada , T Matsui , M Ikeda , I Hamachi . . Chem Commun , 2008 . 13 1545 - 1547 . http://europepmc.org/abstract/med/18354794.
T Muraoka , C Y Koh , H Cui , S I Stupp . . Angew Chem Int Ed Engl , 2009 . 121 ( 32 ): 6060 - 6063 . DOI:10.1002/ange.200901524http://doi.org/10.1002/ange.200901524.
Z Qiu , H Yu , J Li , Y Wang , Y Zhang . . Chem Commun , 2009 . 23 3342 - 3344 . http://europepmc.org/abstract/MED/19503864.
Z Yang , H Gu , J Du , J Gao , B Zhang , X Zhang , B Xu . . Tetrahedron , 2007 . 63 ( 31 ): 7349 - 7357 . DOI:10.1016/j.tet.2007.02.009http://doi.org/10.1016/j.tet.2007.02.009.
Y Zhang , H Gu , Z Yang , B Xu . . J Am Chem Soc , 2003 . 125 ( 45 ): 13680 - 13681 . DOI:10.1021/ja036817khttp://doi.org/10.1021/ja036817k.
P Daftarian , M Mansour , A C Benoit , B Pohajdak , D W Hoskin , R G Brown , W M Kast . . Vaccine , 2006 . 24 ( 24 ): 5235 - 5244 . DOI:10.1016/j.vaccine.2006.03.079http://doi.org/10.1016/j.vaccine.2006.03.079.
J A Hubbell , S N Thomas , M A Swartz . . Nature , 2009 . 462 ( 7272 ): 449 - 460 . DOI:10.1038/nature08604http://doi.org/10.1038/nature08604.
K J Ishii , S Akira . . J Clin Immunol , 2007 . 27 ( 4 ): 363 - 371 . DOI:10.1007/s10875-007-9087-xhttp://doi.org/10.1007/s10875-007-9087-x.
Z Luo , P Li , J Deng , N Gao , Y Zhang , H Pan , L Liu , C Wang , L Cai , Y Ma . . J Control Release , 2013 . 170 ( 2 ): 259 - 267 . DOI:10.1016/j.jconrel.2013.05.027http://doi.org/10.1016/j.jconrel.2013.05.027.
S J McSorley , B D Ehst , Y Yu , A T Gewirtz . . J Immunol , 2002 . 169 ( 7 ): 3914 - 3919 . DOI:10.4049/jimmunol.169.7.3914http://doi.org/10.4049/jimmunol.169.7.3914.
L K Petersen , A E Ramer-Tait , S R Broderick , C-S Kong , B D Ulery , K Rajan , M J Wannemuehler , B Narasimhan . . Biomaterials , 2011 . 32 ( 28 ): 6815 - 6822 . DOI:10.1016/j.biomaterials.2011.05.063http://doi.org/10.1016/j.biomaterials.2011.05.063.
Y Wu , W Wei , M Zhou , Y Wang , J Wu , G Ma , Z Su . . Biomaterials , 2012 . 33 ( 7 ): 2351 - 2360 . DOI:10.1016/j.biomaterials.2011.11.068http://doi.org/10.1016/j.biomaterials.2011.11.068.
M Black , A Trent , Y Kostenko , J S Lee , C Olive , M Tirrell . . Adv Mater , 2012 . 24 ( 28 ): 3845 - 3849 . DOI:10.1002/adma.v24.28http://doi.org/10.1002/adma.v24.28.
J Gao , H Wang , L Wang , J Wang , D Kong , Z Yang . . J Am Chem Soc , 2009 . 131 ( 32 ): 11286 - 11287 . DOI:10.1021/ja9042142http://doi.org/10.1021/ja9042142.
H Wang , C Yang , L Wang , D Kong , Y Zhang , Z Yang . . Chem Commun , 2011 . 47 ( 15 ): 4439 - 4441 . DOI:10.1039/c1cc10506jhttp://doi.org/10.1039/c1cc10506j.
H Wang , Z Yang . . Nanoscale , 2012 . 4 ( 17 ): 5259 - 5267 . DOI:10.1039/c2nr31149fhttp://doi.org/10.1039/c2nr31149f.
H Wang , Z Yang . . Soft Matter , 2012 . 8 ( 8 ): 2344 - 2347 . DOI:10.1039/C2SM06923Ghttp://doi.org/10.1039/C2SM06923G.
C Ren , Z Song , W Zheng , X Chen , L Wang , D Kong , Z Yang . . Chem Commun , 2011 . 47 ( 5 ): 1619 - 1621 . DOI:10.1039/C0CC04135Ahttp://doi.org/10.1039/C0CC04135A.
Y Cai , Y Shi , H Wang , J Wang , D Ding , L Wang , Z Yang . . Anal Chem , 2014 . 86 ( 4 ): 2193 - 2199 . DOI:10.1021/ac4038653http://doi.org/10.1021/ac4038653.
C Yang , Z Wang , C Ou , M Chen , L Wang , Z Yang . . Chem Commun , 2014 . 50 ( 66 ): 9413 - 9415 . DOI:10.1039/C4CC03139Chttp://doi.org/10.1039/C4CC03139C.
N Ma , Y Li , H Xu , Z Wang , X Zhang . . J Am Chem Soc , 2010 . 132 ( 2 ): 442 - 443 . DOI:10.1021/ja908124ghttp://doi.org/10.1021/ja908124g.
W Cao , X Zhang , X Miao , Z Yang , H Xu . . Angew Chem Int Ed Engl , 2013 . 52 ( 24 ): 6233 - 6237 . DOI:10.1002/anie.201300662http://doi.org/10.1002/anie.201300662.
X Miao , W Cao , W Zheng , J Wang , X Zhang , J Gao , C Yang , D Kong , H Xu , L Wang , Z Yang . . Angew Chem Int Ed Engl , 2013 . 52 ( 30 ): 7781 - 7785 . DOI:10.1002/anie.v52.30http://doi.org/10.1002/anie.v52.30.
X Zhang , X Chu , L Wang , H Wang , G Liang , J Zhang , J Long , Z Yang . . Angew Chem Int Ed Engl , 2012 . 51 ( 18 ): 4388 - 4392 . DOI:10.1002/anie.201108612http://doi.org/10.1002/anie.201108612.
H Wang , A Han , Y Cai , Y Xie , H Zhou , J Long , Z Yang . . Chem Commun , 2013 . 49 ( 67 ): 7448 - 7450 . DOI:10.1039/c3cc43711fhttp://doi.org/10.1039/c3cc43711f.
X Zhang , H Zhou , Y Xie , C Ren , D Ding , J Long , Z Yang . . Adv Healthc Mater , 2014 . 3 ( 11 ): 1804 - 1811 . DOI:10.1002/adhm.v3.11http://doi.org/10.1002/adhm.v3.11.
Y Tian , H Wang , Y Liu , L Mao , W Chen , Z Zhu , W Liu , W Zheng , Y Zhao , D Kong , Z Yang , W Zhang , Y Shao , X Jiang . . Nano Lett , 2014 . 14 ( 3 ): 1439 - 1445 . DOI:10.1021/nl404560vhttp://doi.org/10.1021/nl404560v.
H Wang , Z Luo , Y Wang , T He , C Yang , C Ren , L Ma , C Gong , X Li , Z Yang . . Adv Funct Mater , 2016 . 26 ( 11 ): 1822 - 1829 . DOI:10.1002/adfm.v26.11http://doi.org/10.1002/adfm.v26.11.
Z Luo , Q Wu , C Yang , H Wang , T He , Y Wang , Z Wang , H Chen , X Li , C Gong , Z Yang . . Adv Mater , 2017 . 29 ( 5 ): 1601776 DOI:10.1002/adma.201601776http://doi.org/10.1002/adma.201601776.
C Yang , X Ren , D Ding , L Wang , Z Yang . . Nanoscale , 2016 . 8 ( 20 ): 10768 - 10773 . DOI:10.1039/C6NR02330Dhttp://doi.org/10.1039/C6NR02330D.
J Wang , K Liu , R Xing , X Yan . . Chem Soc Rev , 2016 . 45 ( 20 ): 5589 - 5604 . DOI:10.1039/C6CS00176Ahttp://doi.org/10.1039/C6CS00176A.
J Boekhoven , J M Poolman , C Maity , F Li , L van der Mee , C B Minkenberg , E Mendes , H van EschJan , R Eelkema . . Nat Chem , 2013 . 5 ( 5 ): 433 - 437 . DOI:10.1038/nchem.1617http://doi.org/10.1038/nchem.1617.
A R Hirst , S Roy , M Arora , A K Das , N Hodson , P Murray , S Marshall , N Javid , J Sefcik , J Boekhoven , J H van Esch , S Santabarbara , N T Hunt , R V Ulijn . . Nat Chem , 2010 . 2 ( 12 ): 1089 - 1094 . DOI:10.1038/nchem.861http://doi.org/10.1038/nchem.861.
A Levin , T O Mason , L Adler-Abramovich , A K Buell , G Meisl , C Galvagnion , Y Bram , S A Stratford , C M Dobson , T P J Knowles , E Gazit . . Nat Commun , 2014 . 5 5219 DOI:10.1038/ncomms6219http://doi.org/10.1038/ncomms6219.
L L Lock , C D Reyes , P Zhang , H Cui . . J Am Chem Soc , 2016 . 138 ( 10 ): 3533 - 3540 . DOI:10.1021/jacs.6b00073http://doi.org/10.1021/jacs.6b00073.
F Tantakitti , J Boekhoven , X Wang , R V Kazantsev , T Yu , J Li , E Zhuang , R Zandi , J H Ortony , C J Newcomb , L C Palmer , G S Shekhawat , M O de la Cruz , G C Schatz , S I Stupp . . Nat Mater , 2016 . 15 ( 4 ): 469 - 476 . DOI:10.1038/nmat4538http://doi.org/10.1038/nmat4538.
D van der Zwaag , P A Pieters , P A Korevaar , A J Markvoort , A J H Spiering , T F A de Greef , E W Meijer . . J Am Chem Soc , 2015 . 137 ( 39 ): 12677 - 12688 . DOI:10.1021/jacs.5b08138http://doi.org/10.1021/jacs.5b08138.
0
Views
10
下载量
4
CSCD
Publicity Resources
Related Articles
Related Author
Related Institution